ผู้หญิง กับ ช็อคโกแลตซีสต์
วันก่อนได้คุยกับเพื่อนที่เป็นพยาบาลเรื่องของภายใน ภายในที่สาวๆ กลัวกันเหลือเกินเวลาไปตรวจ แต่คราวนี้ภายในนั้นลึกเข้าไปอีก มันคือ ภายในมดลูก ชักอิจฉาสาวๆ ที่ไม่มีมดลูกกันแล้วสิ หล่อนสวยกว่าแถมยังไม่ต้องมาผจญเรื่องมดลูก รังไข่ กับพวกเราอีกแน่ะ
เรื่องมันมีอยู่ว่า ด้วยอายุอานามก็สามสิบกลางๆ ยังไม่มีลูกวางแผนจะมีลูกค่ะ และได้คุยกับเพื่อนที่มีลูกยาก เราก็เลยชักหวั่นๆ ต้องรีบไปหาหมอตรวจร่างกายก่อน ว่าพอจะมีได้ป่าว ก็เลยคุยให้เพื่อนที่เป็นพยาบาลฟัง แต่หลังจากฟังนางเล่าเรื่องมดลูกนางแล้ว ถึงกับอึ้งค่ะ
เธอมีถุงน้ำในรังไข่ข้างหนึ่งและอีกข้างหนึ่งนั้นไม่ผลิตไข่ ส่วนข้างที่มีถุงน้ำอยู่นั้นผลิตบ้าง ไม่ผลิตบ้าง แล้วแต่อารมณ์นาง วันดีคืนดี ถุงน้ำนั้นแตก อักเสบไปนอนโรงพยาบาลอยู่หลายวันค่ะ ฮึ!!! แค่นี้ก็น่าตกใจแล้วเนาะ ยังค่ะ ยังไม่จบ!!!
ที่มดลูกของเธอยังมีถุงเลือดมาเคลือบที่เรียกว่า “ช็อคโกแลตซีสต์” นั่นเองงงงงงง ซึ่งไข่ที่บางทีผลิตบ้าง ไม่ผลิตบ้างนั้น พวกนางต้องมาเกาะเจ้ามดลูกนี้เวลาไข่ตก แต่เจ้ากรรม การเข้าครอบครองของถุงเลือดในมดลูกนั้น มีพื้นที่ถึง 80% ด้วยกัน ซึ่งเหลือพื้นที่ในการวางไข่อยู่เพียง 20% โอววววว ความหวังในการมีลูกนี่ไม่ต้องพูดถึง แค่ต้องประคับประคองภายในให้อยู่ดีสบายก็จะแย่แล้วค่ะ เห็นด้วยมั้ยคะ
แต่เธอบอกว่าคุณหมอพยายามให้ความหวังกับเธอเหมือนกันว่า ยังดีนะ ยังมีพื้นที่ให้ไข่มาเกาะ เธอสวนทันที เอิ่มมมมมม คุณหมอคะ ตรงไหนคะ ที่ว่างที่ว่านั่นมันด้านบนนะคะ ไข่ที่ไหนมันเกาะด้านบนกันคะ (เธอเป็นพยาบาล)
ช็อคโกแลตซีสต์ เกิดจากอะไร
ฮิตเหลือเกินสำหรับตอนนี้ เรียกว่าเป็นกันถ้วนหน้า แม้แต่คนที่ดูแลตัวเองดีๆ กินดี ออกกำลังกายสม่ำเสมอยังเป็น ถ้างั้นมันมาได้ไงอะ เลยไปหาข้อมูลจากโน่น นี่ นั่น มาอ่าน ได้ความว่า
ปกติเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกจะต้องอยู่ในโพรงมดลูก มีหน้าที่สำคัญ คือ เป็นพื้นผิวสำหรับตัวอ่อนของทารกมาเกาะเพื่อการตั้งครรภ์ เซลล์เหล่านี้มีคุณสมบัติพิเศษอย่างหนึ่ง คือ มีการแบ่งตัวได้ตามการกระตุ้นของฮอร์โมนเพศหญิง และมีการสลายตัวเป็นประจำเดือนตามรอบระดู ดังนั้นตามธรรมชาติ หากเซลล์เหล่านี้อยู่เฉพาะในโพรงมดลูกจะไม่เกิดปัญหา เนื่องจากร่างกายจะขับออกมาเป็นรอบเดือน แต่เมื่อเซลล์เหล่านี้ไปเจริญอยู่ในส่วนอื่น จึงก่อให้เกิดปัญหาได้ เนื่องจากร่างกายไม่สามารถขับออกมาได้ เช่น หากไปเกาะที่รังไข่ก็จะก่อตัวเป็นถุงน้ำซึ่งเป็ที่สะสมของเซลล์เหล่านี้และ เลือดประจำเดือน และเมื่อสะสมอยู่นานจะกลายเป็นเลือดเก่า ๆ ที่เข้มข้นขึ้น ลักษณะจึงเหมือนน้ำช็อกโกแลต จึงเรียกถุงน้ำชนิดนี้ว่า ถุงน้ำช็อกโกแลต ( Chocolate Cyst) เซลล์ เหล่านี้อาจจะกระจายเกาะอยู่ตามอุ้งเชิงกราน ซึ่งก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรังจนเกิดพังผืดขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะมีบุตรยาก นอกจากนี้ยังอาจจะแทรกตัวเข้าไปในชั้นกล้ามเนื้อของผนังมดลูก ทำให้เกิดอาการปวดประจำเดือน และเลือดประจำเดือนออกมากได้ อะไรคือสาเหตุของโรคนี้ ในปัจจุบันเชื่อว่าสาเหตุเกิดจากเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกนี้ไหลตามเลือดประจำ เดือน เข้าไปในช่องท้องและไปก่อตัวเจริญเติบโตอยู่ภายในช่องท้อง จะไม่เหมือนกันในแต่ละคน บางคนเพียงแค่เกาะอยู่เฉย ๆ และเจริญเติบโตเฉพาะที่ บางคนเกาะแล้วกินลึกลงไปในเนื้อเรื่อย ๆ ทำให้เนื้อเยื่อปกติเสียไป เช่น เนื้อของมดลูก เนื้อของท่อนำไข่ เป็นต้นการพัฒนาตัวของโรคไม่เหมือนกันนั้น ปัจจุบันยังไม่ทราบ จึงมีสมมุติฐานอื่น ๆ ที่พยายามอธิบายถึงกลไกการเกิดโรคอีกเพิ่มเติม เช่น ความผิดปกติของภูมิต้านทาน แต่ละคนไม่เท่ากัน คนที่มีภูมิต้านทานดี เมื่อเซลล์เหล่านี้ไหลเข้าไปในช่องท้องก็จะถูกกำจัดออกไปได้โดยภูมิต้านทาน ของร่างกาย นอกจากนี้ยังมีสมมุติฐานเกี่ยวกับสาเหตุจากสิ่งแวดล้อม มลภาวะ และกรรมพันธุ์อีกด้วย
อาการของโรค
อาการของโรคนี้จึงขึ้นกับตำแหน่งที่เซลล์ไปเจริญเติบโตอยู่ โดยอาจลองแยกพิจารณาตามตำแหน่งที่โรคไปเจริญเติบโตอยู่ดังนี้
ตำแหน่งที่เกาะ
• เยื่อบุช่องท้อง อุ้งเชิงกราน
• รังไข่
• มดลูก
 Chocolate Cyst |
อาการ
• ปวดในช่องท้อง ท้องน้อย หรืออุ้งเชิงกราน มีบุตรยาก
• ถุงน้ำรังไข่ ( Chocolate cyst) ปวดท้องน้อย
• ปวดประจำเดือน ประจำเดือนออกมาก
• อาการปวดต่าง ๆ เหล่านี้ มักจะรุนแรงขึ้นขณะที่มีประจำเดือน หรือ ช่วงก่อน/ หลังมีประจำเดือน
• ในรายที่เจริญที่รังไข่ อาจจะพบว่ามีก้อนในช่องท้อง จากถุงน้ำรังไข่ ที่โตขึ้นโดยไม่มีอาการแต่อย่างไรเลย
• ในรายที่เป็นโรคระยะรุนแรงจะมีพังผืดเกิดขึ้นจำนวนมาก หรือท่อนำไข่ถูกทำลายไป จากเซลล์เหล่านี้เข้าไปเกาะหรือฝังตัวในท่อนำไข่ ทำให้ผู้ป่วยมีปัญหามีบุตรยากได้
การตรวจวินิจฉัยโรค
จากอาการและการตรวจภายใน แพทย์อาจจะพอบอกได้ว่าผู้ป่วยมีโรคนี้หรือไม่ หากยังสงสัยแพทย์จะทำการอัลตร้าซาวนด์ ตรวจดูอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
ขอขอบคุณเนื้อหาและภาพประกอบจาก
http://www.phuketbulletin.co.th
